با جست‏وجو در ميان آيه‏ ها و واژه ‏هاي قرآن به كلماتي برمي‏خوريم كه مي‏توانند به معناي گروهي از انسان‏ها باشند. كلماتي مثل ناس، اناس، قريه، قوم و اُمّت كه لازم است هر يك، به طور جداگانه و البتّه به صورت اجمال مورد بررسي قرار گيرند.

مباحث اين فصل، يك سلسله مباحث جامعه‏ شناسي پردامنه و وسيع است كه نظريه‏هاي فراواني درباره آن وجود دارد؛ مباحثي مثل تعريف جامعه، اصالت داشتن يا اعتباري بودن جامعه و نيز تأثير و تأثّر فرد و جامعه از يكديگر.
پرداختن به اين مباحث، نه‏تنها مقصود اصلي ما نيست، بلكه ما را از هدف اصلي كه همانا بررسي علل انحطاط جوامع از ديدگاه قرآن است، بازمي‏دارد. بنابراين، در حدّ ضرورت؛ يعني به مقدار آشنا شدن با موضوع‏هاي بالا و به عنوان پيش‏نيازِ مباحث آينده كه ممكن است به آنها نياز داشته باشيم و در نهايت، رسيدن به يك اصل موضوع، به آنها خواهيم پرداخت.
بديهي است راه براي پرسش و بحث در موضوع‏هاي ارائه شده در اين گفتار، باز و اصول موضوعه انتخاب شده، هرگز به معناي حرف آخر نيست و حقّ نقد و نظر براي ديگران محفوظ است.
جامعه يكي از متداول‏ترين واژه‏هايي است كه در عرف و محاوره‏هاي روزانه، در مجامع علمي و رشته‏هاي تخصّصي مختلف، بسيار از آن استفاده مي‏شود. اين واژه، معاني بسيار متنوّعي دارد. نظريه‏ها و ديدگاه‏هاي گوناگون و نيز تعريف‏هاي متفاوتي از آن ارائه شده است كه به پاره‏اي از اين مباحث مي‏پردازيم.

نوشته شده توسط  عبدالرؤوف، حسين

چکیده:

در این جستار هدف آن است که در پرتو شگردهای بسط متن در سوره های اسراء، کهف، مریم و طه، ادعاهای ریچارد بل را به شیوه ای نظام مند بررسی کنیم. رهیافت حاضر، ویژگی های سنخی بسط متنی و مضمونی این چهار سوره را از نزدیک بررسی و روش نمایش/ بیان این سوره ها را دوچندان پر رنگ می کند. در یک کلام، بر آنیم تا دریابیم آیا این گونه تحلیل متنی را می توان در کل متن قرآن به کار گرفت یا خیر؟ به منظور استحسان مؤلفه متن ـ زبان شناختی رابطه مفهومی و معنایی موجد گفتمان قرآنی، جستار کنونی تلاش می کند به واسطه پیکره ای از چهار سوره متوالی، روش های ارائه مطلب در قرآن را تبیین کند. ادعای ما این است که این چهار سوره گروهی پیوسته بر می سازند که در بینامتنیّت و تلمیحات مفهومی و نیز برخی ویژگی های زبانی و آوایی با هم مرز مشترک دارند. در واقع در خلال این چهار سوره، ویژگیِ متنیِ تنوعِ سبکیِ برخی آیات را بررسی می کنیم. تنوع سبکی در مقام روش ارائه در راستای بسط متن و ارتباط معنایی تحلیل خواهد شد. به همین ترتیب، آیات مکی و مدنی مرتبط با هم در یک سوره بحث می شوند تا مشخص شود که آیا بسط متنی و انسجام معنایی حفظ شده یا خیر؟

کلیدواژه ها:

بسط متن/ بن مایه/ روش ارائه/ ریچارد بل